Παροχές σε Είδος: Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε

Στο σημερινό συνεχώς ανταγωνιστικό και μεταβαλλόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον και με τα φοροασφαλιστικά κόστη να αυξάνονται ραγδαία , οι επιχειρήσεις καλούνται συχνά να εξετάσουν την λύση των “παροχών σε είδος” ως μία μορφή στρατηγικής ανταπόδοσης και επιβράβευσης της παραγωγικότητας των συνεργατών της.

Τι θεωρείται ωστόσο παροχή σε είδος και τι όχι;

Πάμε να δούμε ανά κατηγορία :

Α) Αυτοκίνητα

Στα αυτοκίνητα , ο κανόνας είναι ότι η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος (είτε είναι ιδιόκτητο είτε μέσω leasing) σε εργαζόμενο , εταίρο ή μέτοχο αποτελεί παροχή σε είδος (Νόμος 4172/2013 , Άρθρο 13 , Παράγραφος 2).

Το ποσό της παροχής σε είδος υπολογίζεται με βάση κλίμακα που αναφέρεται στην άνωθεν διάταξη.

Αξία Παραχώρησης Οχήματος (ΚΛΙΜΑΚΑ)

Λιανική Τιμή Προ Φόρων Οχήματος (ΛΤΠΦ)	Ποσοστό	Ποσό	Σύνολο
0 – 14.000	4%	560	560
14.000,01 – 17.000	20%	600	1.160
17.000,01 – 20.000	33%	990	2.150
20.000,01 – 25.000	35%	1.750	3.900
25.000,01 – 30.000	37%	1.850	5.750
30.000,01 και άνω	20%

Η Λιανική Τιμή Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) περιλαμβάνεται στους επίσημους τιμοκαταλόγους των αντιπροσώπων/διανομέων/εμπόρων και είναι προ Φ.Π.Α και άνευ τέλους ταξινόμησης.

Εάν δεν είναι εφικτό να αναζητηθεί ή ανευρεθεί η ΛΤΠΦ , αυτή υπολογίζεται από τα παραστατικά πωλήσεων (κοινώς τα τιμολόγια) και πάλι προ Φ.Π.Α και άνευ τέλους ταξινόμησης , συμπεριλαμβανομένου ωστόσο τυχόν extra εξοπλισμού.

Η παραπάνω αξία μειώνεται βάση παλαιότητας του αυτοκινήτου ως κάτωθι (όχι κλιμακωτά) :

3-5 έτη	10%
6-9 έτη	25%
10 έτη και άνω	50%

Η παλαιότητα βρίσκεται πολύ απλά στην ημερομηνία έναρξης της άδειας κυκλοφορίας του εκάστοτε οχήματος.

Παράδειγμα:

Εταιρεία παραχωρεί όχημα σε εργαζόμενο με ΛΤΠΦ 15.000€ , 7 ετών.

Αξία παραχώρησης = (14.000*4%) + (1.000*20%) = 560 +200 = 760

Μείωση λόγω παλαιότητας = 760*25%= 190

Παροχή σε Είδος = 760-190=570

Είναι ευνόητο να αναφερθεί ότι σε περίπτωση που η παραχώρηση της αξίας του οχήματος δεν περιλαμβάνει όλους τους μήνες ενός έτους , υπολογίζεται αναλογικά με το δεδομένο ότι το διάστημα άνω των δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών θεωρείται μήνας.

Εξαιρέσεις (δεν αποτελούν παροχή σε είδος)

• Τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς (π.χ πωλητές) όταν η ΛΤΠΦ είναι έως δεκαεπτά χιλιάδες ευρώ (17.000€) , απαλλάσσονται του φόρου , σύμφωνα με το Άρθρο 13 , Νόμου 4172/2013, Παράγραφος 2. Εάν η αξία ξεπερνάει τα 17.000€ , θεωρείται παροχή όλο το ποσό και όχι το υπερβάλλον (Ε.2197/2020 , Παράγραφος 10). Ανεξάρτητα εάν τα οχήματα αυτά χρησιμοποιούνται και εκτός ωραρίου για προσωπική χρήση , η λογική της εξαίρεσης αφορά τη συχνή μετακίνηση λόγω της φύσης της εργασίας (tool cars) και όχι λόγω του τίτλου ή της ιδιότητας του (status cars π.χ διευθυντής πωλήσεων). Βλ. ΔΕΑΦ 1017521 ΕΞ 2018
• Aυτοκίνητα τύπου test-drive (για εταιρείες εμπορίας αυτοκινήτων)
• Οχήματα μεταφοράς προσωπικού (τύπου mini – bus)
• Τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά καλεσμένων ή πελατών (π.χ ξενοδοχεία)
• Οχήματα αντικατάστασης (για συνεργεία – φανοποιεία)
• Αυτοκίνητα πίστας ή για μεταφορά vip πελατών (για αεροπορικές εταιρείες)
• Τα κοινόχρηστα οχήματα (αρκεί να μπορεί να αποδειχθεί όπως π.χ από κάποιο βιβλίο κίνησης)
• Ηλεκτρικά οχήματα ή οχήματα χαμηλών ρύπων έως 50 γρ. CO2/ΧΛΜ και με ΛΤΠΦ έως και σαράντα χιλιάδες ευρώ (40.000€). Εάν η αξία ωστόσο υπερβαίνει τα 40.000€ , μόνο το υπερβάλλον ποσό φορολογείται (Παράγραφος 18 & 19 , Ε.2197/2020).

Β) Δάνειο

Όταν μία επιχείρηση δανείζει σε έναν εργαζόμενο , εταίρο ή μέτοχό της . παροχή σε είδος θεωρείται η ωφέλεια που προκύπτει από τους τόκους που δεν κατέβαλλε ο λαμβάνων το δάνειο σε σύγκριση με το μέσο επιτόκιο αγοράς (ΠΟΛ 1034/2014) , που θα είχε καταβάλλει δηλαδή με τον μέσο τόκο της αγοράς , σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Νόμος 4172/2013 , Άρθρο 13 , Παράγραφος 3).

Η διάταξη περιλαμβάνει είτε έγγραφες είτε προφορικές συμβάσεις δανεισμού. Στην δεύτερη περίπτωση , όταν δεν μπορεί να αποδειχθεί ο τόκος δανεισμού , αυτό θεωρείται άτοκο με αποτέλεσμα η παροχή σε είδος να υπολογίζεται σύμφωνα με το μέσο επιτόκιο αγοράς (Παράγραφος 25 , Ε.2197/2020)

Γ) Δικαιώματα Προαίρεσης Μετοχών (Stock Options)

Η παροχή σε είδος με τη μορφή μετοχών που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή εταίρος ή μέτοχος , ανεξαρτήτως εάν συνεχίζει να ισχύει η εργασιακή σχέση, εφόσον ασκηθεί το δικαίωμα προαίρεσης και οι μετοχές που αποκτώνται, μεταβιβαστούν μετά από τη συμπλήρωση είκοσι τεσσάρων (24) ή τριάντα έξι (36) μηνών από την απόκτησή τους ανάλογα με την περίπτωση κατ’ αντιστοιχία με το άρθρο 42A , φορολογείται.

Παράδειγμα :

Η ανώνυμη εταιρεία «Χρήμα ΑΕ» εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών αποφασίζει στην Τακτική Γενική Συνέλευση της 31/07/2020, τη δημιουργία ενός προγράμματος διάθεσης δικαιωμάτων απόκτησης μετοχών με παράλληλη αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου.

Η αντιστοιχία είναι 1 μετοχή για κάθε δικαίωμα και η απόφαση προβλέπει τη διάθεση μέχρι και 2.000 δικαιωμάτων για κάθε εργαζόμενο, με αξία 3 ευρώ ανά δικαίωμα / μετοχή. Ένας από τους δικαιούχους αποφασίζει να ασκήσει το δικαίωμα προαίρεσης (και για τις 2.000 μετοχές) καταβάλλοντας το ποσό των (2.000 * 3 €) 6.000,00 € στις 31/10/2020. Η τιμή κλεισίματος της μετοχής στο Χ.Α., κατά την ημέρα άσκησης του δικαιώματος, είναι 8,00 €. Η ωφέλεια που αποκτά ο εργαζόμενος είναι:

Αριθμός Μετοχών	Τιμή κλεισίματος στο Χ.Α. στις 31/10/2020	Συνολικό ποσό που θα έπρεπε να καταβληθεί (α)	Τιμή καταβολής ανά μετοχή	Συνολικό ποσό καταβολής (β)	Συνολική ωφέλεια (α)-(β)
2.000	8,00	16.000	3,00	6.000	10.000

Στην περίπτωση που οι τίτλοι που αποκτώνται μεταβιβαστούν εντός διαστήματος 24 μηνών, τότε το εισόδημα που έχει προκύψει θα φορολογηθεί ως εισόδημα από μισθωτή εργασία και κατά συνέπεια ο εκκαθαριστής της μισθοδοσίας, θα πρέπει να συμπεριλάβει στη βεβαίωση αποδοχών των εισοδημάτων από μισθωτή εργασία του συγκεκριμένου μετόχου το ποσό των 10.000,00 € ενώ στην αντίθετη περίπτωση θα φορολογηθεί ως υπεραξία σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 42 του Νόμου 4172/2013.

Δ) Οικία

Σε περίπτωση παραχώρησης κατοικίας σε εργαζόμενο , εταίρο ή μέτοχο , το ποσό της παροχής αποτιμάται στα μισθώματα που έχει καταβάλλει η επιχείρηση για λογαριασμό του.

Εάν αφορά ιδιόκτητο ακίνητο , η αξία της παροχής σε είδος αποτιμάται με το 3% της αντικειμενικής του αξίας (Νόμος 4172/2013 , Άρθρο 13 , Παράγραφος 5).

Δεν θεωρείται όμως παροχή σε είδος η παραχώρηση κατοικίας για τις ανάγκες της επιχείρησης (π.χ εκτός έδρας διαμονή).

Λοιπές Παροχές (Δεν αποτελούν παροχή σε είδος)

Σύμφωνα με το Άρθρο 14 του Νόμου 4172/2013 , δεν αποτελούν παροχή σε είδος και δεν φορολογούνται επομένως οι κύριες παρακάτω παροχές :

• Η αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης εργαζόμενων για αποκλειστικούς σκοπούς της επιχείρησης (π.χ εξοδολόγια μηχανικού ώστε να παρευρεθεί σε εργοτάξιο εκτός έδρας)
• Τα έξοδα κίνησης εργαζόμενου από και προς την επιχείρηση αλλά και για τους σκοπούς αυτής (εφόσον αποδεικνύεται). Στο παρόν περιλαμβάνεται και η αποζημίωση για την φόρτιση ηλεκτρικού οχήματος
• Η αξία των διατακτικών σίτισης έως και έξι (6) ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα (κουπόνια)
• Ομαδικά ασφαλιστήρια προγράμματα συντάξεων , εφόσον το ποσό δεν ξεπερνά το 20% των ετήσιων ακαθάριστων αποδοχών του λαμβάνοντος την παροχή
• Ασφαλιστήρια υγείας / ζωής έως του ποσού των χιλίων πεντακοσίων ευρώ (1.500€) ανά άτομο
• Αποζημίωση για μηνιαία ή ετήσια κάρτα απεριόριστων διαδρομών στα μέσα μαζικής μεταφοράς
• Tablet , laptop και χρήση δεδομένων internet ακόμα και εάν γίνεται χρήση εκτός εργασίας (ΠΟΛ 1219/2014)
• Κινητά τηλέφωνα (αποκλειστικά και μόνο για τη χρήση για επαγγελματικούς σκοπούς βάση ανάλυσης εξερχομένων κλήσεων από τον αναλυτικό λογαριασμό παρόχου κινητής τηλεφωνίας)
• Χρήση πιστωτικής κάρτας (για τους σκοπούς της επιχείρησης)
• Παροχές κοινωνικού χαρακτήρα (παροχές λόγω γάμου , λόγω γέννησης τέκνου , λόγω θανάτου ή λόγω βαριάς αναπηρίας). Βλ. Εγκύκλιο ΕΦΚΑ 22/2023

Συχνές Ερωτήσεις – Απαντήσεις για τις Παροχές σε Είδος :

1. Πότε αποδίδεται η παροχή σε είδος από τους εκκαθαριστές μισθοδοσίας;

Με την βεβαίωση αποδοχών μηνός Δεκεμβρίου με προθεσμία υποβολής έως τις 28 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους. Εκπρόθεσμη υποβολή δεν επισύρει πρόστιμο

2. Παρακρατείται φόρος εισοδήματος μισθωτής (Φ.Μ.Υ) στις παροχές σε είδος; Τι ποσό φόρου θα πληρώσω;

Λόγω της δυσκολίας ακριβούς υπολογισμού του φόρου μιας και η παροχή σε είδος προσαυξάνει το ετήσιο εισόδημα από μισθωτή εργασία , δεν είναι εφικτό να προσδιοριστεί επακριβώς. Επομένως , δε διενεργείται παρακράτηση φόρου (ΠΟΛ 1072/2015) και η όποια διαφορά διενεργείται μέσω της εκκαθάρισης φόρου από το taxis.

3. Λαμβάνω παροχές σε είδος στα πλαίσια επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης. Θα φορολογηθώ;

Οι παροχές σε είδος στα πλαίσια επιχειρησιακής συλλογικής σύμβασης εργασίας απαλλάσσονται του φορου (Παράγραφος 4 , ΠΟΛ 1083/2015).

4. Έλαβα έπαινο / χρηματικό βραβείο / υποτροφία. Θα φορολογηθώ σαν παροχή σε είδος;

Όταν το χρηματικό βραβείο (ή ο έπαινος ή η υποτροφία) δίδεται τιμητικά ως διάκριση ή και ως αναγνώριση – επιτομή της προσπάθειας , τότε δεν φορολογείται σαν παροχή σε είδος. Εάν αποτελεί κάποιο αντάλλαγμα παροχής εργασίας (π.χ για συμμετοχή σε έρευνα) , τότε φορολογείται (ΠΟΛ 1094/2015). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετάζονται τα πραγματικά περιστατικά.

5. Μπορεί να δοθεί παροχή σε είδος σε συγγενικό / εξαρτώμενο πρόσωπο και εάν ναι ποια πρόσωπα περιλαμβάνονται;

Ναι μπορεί να δοθεί και σε συζύγους (περιλαμβάνεται το σύμφωνο συμβίωσης) , ανιόντες (γονείς) , κατιόντες (παιδιά). Βλ. Ε.2197/2020 , Παράγραφος 3 . Π.χ συνδρομή σε γυμναστήριο , σε επιστημονικό περιοδικό , σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης με ανεξάρτητο-μη συναφές αντικείμενο από αυτό της επιχείρησης

6. Μπορεί να δοθεί παροχή σε είδος σε τρίτο πρόσωπο;

Παροχές σε είδος σε τρίτο πρόσωπο δεν είναι εφικτό να δοθούν. Σε κάθε περίπτωση η κάθε είδους τετοια δαπάνη θα πρέπει να χαρακτηρίζεται ως προς το τι αφορά για τη δυνατότητα εκπεσιμότητάς της (προς το συμφέρον της επιχείρησης).

7. Οι παροχές σε είδος που δίνει η επιχείρηση εκπίπτουν σαν δαπάνες από τα έσοδα της;

Εφόσον για τις παροχές αυτές έχει πραγματοποιηθεί δηλωτική ενέργεια και ο εισπράττων την οφέλεια – παροχή φορολογείται , θεωρείται ότι οι παροχές αυτές πραγματοποιούνται προς το συμφέρον της επιχείρησης επομένως εκπίπτουν φορολογικά (ΠΟΛ 1113/2015 , περίπτωση ιβ)

8. Οι παροχές σε είδος υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές;

Όσον αφορά τα κουπόνια σίτισης , εφόσον πληρούνται αθροιστικά οι προϋποθέσεις της Εγκυκλίου ΕΦΚΑ 22/2023 (6 ευρώ την ημέρα ανά εργασίμη ημέρα με μηνιαία χορήγηση για γεύματα , έτοιμα φαγητά , ροφήματα κ.ο.κ) , τότε απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών.

Κατά κανόνα , εφόσον οι παροχές σε είδος αφορούν και εξυπηρετούν τις ανάγκες της επιχείρησης απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών.

Ειδάλλως , δηλαδή εάν αφορά ή υποκρύπτεται κάποιο αντάλλαγμα για την υπηρεσία τους υφίσταται ασφαλιστική εισφορά 20% (Νόμος 4387/2016 , Άρθρο 38 , Παράγραφος 1).

*Κατά τη δική μας αποψή , θεωρούμε ότι ο ΕΦΚΑ καλείται να βγάλει μία διευκρινιστική απόφαση περί του ζητήματος καταλογισμού ασφαλιστικών εισφορών στις παροχές σε είδος διότι στην πράξη είναι ένα πολύ λεπτό ζήτημα , μιας και ο καταλογισμός εισφορών τις περισσότερες φορές (αν όχι όλες) δεν εφαρμόζεται από τα ασφαλιστικά όργανα.

9. Φορολογούμαι σαν παροχή σε είδος για τα πρώτα 300€ ή μόνο για το υπερβάλλον ποσό;

Ολες οι παροχές σε είδος που δεν απαλλάσσονται του φόρου (βλ. Άρθρο 14 Ν.4172/2013)  φορολογούνται για το υπερβάλλον των 300€ ποσό , το οποίο λειτουργεί ως αφορολόγητο όριο.

Εξαίρεση αποτελούν τα αυτοκίνητα , τα δάνεια , τα δικαιώματα απόκτησης μετοχών αλλά και η παραχώρηση κατοικίας , η αξία των οποίων φορολογείται από το πρώτο ευρώ.

10. Λαμβάνω παροχή σε είδος (Ηλεκτρικό Όχημα με ΛΤΠΦ < 40.000€) αλλά απαλλάσσομαι του φόρου. Επιβαρύνομαι με τεκμήριο;

Το γεγονός ότι μία παροχή σε είδος είτε φορολογείται είτε απαλλάσσεται του φόρου δε θα πρέπει να συγχέεται με το εάν υφίσταται τεκμήριο ή όχι. Η εξέταση εάν υφίσταται τεκμήριο ή όχι είναι μία ολόκληρη αλλά και ξεχωριστή ενότητα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Συμπερασματικά , οι αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές των εργαζόμενων – συνεργατών σε συνδυασμό με την υψηλή κλίμακα φορολογίας που φτάνει ακόμα και στο 44% οδηγεί τις διοικήσεις των επιχειρήσεων στην εξέρευση αξίας , κινήτρων και στρατηγικών πλεονεκτημάτων μέσω της χρήσης αφορολόγητων παροχών σε είδος , όπου κρίνεται εφικτό και αναγκαίο.

Η ορθή ερμηνεία μιας παροχής σε είδος είναι ζήτημα περίπλοκο που χρήζει λεπτού χειρισμού , προτού εφαρμοσθεί στην πράξη. Ο κυριότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος για να χαρακτηρίζεται εάν μία δαπάνη είναι παροχή σε είδος ή όχι είναι να εξετάζεται εάν είναι για τους λειτουργικούς σκοπούς της επιχείρησης. Εάν δεν αφορά το αντικείμενο απασχολησης , τότε συνήθως αφορά παροχή σε είδος (άσχετα αν φορολογείται ή αν απαλάσσεται).

Σε κάθε περίπτωση , προτείνεται να εξετάζεται η κάθε περίπτωση ξεχωριστά με τη συμβολή αλλά και τη συμβουλή του λογιστή – φοροτέχνη σας για την ορθότερη καθοδήγηση αλλά και πληροφόρησή σας.